Thất bại tan nát 1-7 trước đội tuyển Đức và trận thua muối mặt 0-3 trước Hà Lan ở kỳ World Cup 2014 ngay trên sân nhà sẽ là những ký ức đau thương mà đội tuyển Brazil sẽ không bao giờ quên. Và cũng nhờ hai cái tát đau điếng này mà bóng đá Brazil sẽ phải nhận ra họ cần thay đổi một cách toàn diện mới có thể cạnh tranh được các danh hiệu ở khu vực và thế giới. Và Brazil đã lột xác một cách mạnh mẽ như thế nào thì cứ nhìn kết quả ở kỳ vòng loại vừa qua là thấy rõ nhất.
Ngổn ngang dưới thời Dunga
Sau thành tích tệ hại ở vòng chung kết World Cup 2014, Liên đoàn bóng đá Brazil (CBF) đã quyết định sa thải chiến lược gia Luis Fillipe Scolari và bổ sung một cái tên quen thuộc trước đó là Carlos Dunga. Nói quen thuộc bởi chính Dunga từng có thời gian dẫn dắt đội tuyển Brazil giai đoạn 2006-2010. Có lẽ CBF đã mù quáng khi tin rằng vị HLV 53 tuổi này, người từng Brazil lên ngôi tại Copa America 2007 và Confed Cup 2009 với thứ bóng đá đầy tàn nhẫn sẽ là cứu cánh phù hợp để trục vớt con tàu Brazil đang rơi và vòng xoáy không lốt thoát.
Khi được CBF chọn dẫn dắt Brazil để thay thế Scolari. Một làn sóng phẫn nộ từ các cổ động viên yêu quý những vũ công Samba rằng Dunga không phải là cái tên phù hợp dành cho đội bóng của họ. Việc nhận chỉ trích dự dội đó khiến Dunga phải trấn an rằng, ngoài Neymar thì bóng đá Brazil đã không thể sản sinh ra những cầu thủ có khuynh hướng chơi bóng kỹ thuật như thuở Ronaldo, Ronaldinho nữa. Thay vào đó thứ bóng đá Jogo Bonito sẽ không thể tồn tại được trong môi trường bóng đá thực dụng như hiện nay và Brazil không thể đắm chìm mãi trong những tháng ngày của bóng đá đẹp như lúc trước. Những mẫu cầu thủ hiện nay mà Selecao đang có như Elias, Ribeiro, Tardelli, Geferson hay Willian không thể phục vụ cho việc xây dựng một Brazil kiểu mẫu như trước. Chỉ chính ông mới là lựa chọn đúng đắng để tạo nên một Brazil kiểu mới….. Từ đó một Brazil thực dụng giống như gần chục năm trước ra đời.
Điểm dễ nhận thấy của Brazil dưới thời Dunga đó là không màu mè, không hoa mỹ và tối ưu hóa một cách giản đơn nhất các phương án tiếp cận khung thành đối phương. Hãy xem những gì mà Selecao của Dunga đã làm được. Thắng 10 trận liên tiếp trong các trận đấu giao hữu. Một con số đủ để xoa dịu làn sóng chỉ trích trước đó nhắm vào ông. Nhưng…. Mọi chuyện lại không dễ dàng đến vậy. Bước vào Copa America 2015, Brazil thắng 2 trận vòng bảng và để thua 1 trận trước Colombia. Vào vòng đấu loại họ để thua Paraguay trên chấm penalty. Dunga có thêm hai cơ hội nữa đó là vòng loại World Cup 2018 và Copa America 2016. Nhưng Dunga lại chỉ thực hiện tốt khi Brazil đá thắng 2 trận giao hữu sau đó.
Selecao nhận cú tát đau điếng trong trận mở màn vòng loại World Cup 2018 bằng thất bại 2-0 trước chủ nhà Chile. Dù gỡ gạc lại thể diện bằng thắng lợi 3-1 trước Venezuela nhưng liền sau đó là trận hòa đáng quên trước kình địch Argentina. Nói đáng quên bởi vì Brazil hòa toàn lép vế trước đối thủ. Chiếc thẻ đỏ của David Luiz ở gần cuối trận đấu như một hình ảnh thu nhỏ cho Brazil lúc đó, bế tắc và rất xấu xí. Kết thúc vòng loại World Cup đợt với thành tích 2 thắng, 3 hòa và thua 1. Brazil bước vào Copa America 2016 với nhiều sự lo lắng khi họ không có được sự phục vụ của đầu tàu Neymar. Sự bất an đó sớm trở thành hiện thực khi ở trận đấu đầu tiên đoàn quân của Dunga để Ecuador cầm hòa không bàn thắng. Tiếp đó Brazil dành thắng lợi an ủi 7-1 trước Haiti. Đây cũng là trận thắng duy nhất của Brazil ở Copa năm đó. Ở trận đấu quyết định trước Peru, Brazil cay đắng để đối thủ đánh bại với tỉ số tối thiểu 1-0. Selecao xấu hổ rời giải với vị trí thứ 3 chung cuộc. Thất bại đó cũng trở thành giọt nước tràn ly, những làn sóng phẫn nộ và chỉ trích Dunga ngày càng nhiều thêm và buộc CBF phải sa thải vị huấn luyện viên này.
Thất bại của Dunga ở nhiệm kỳ thứ 2 này cũng có thể nhìn thấy được trước đó. Dunga quên mất rằng thứ bóng đá đẹp Jogo Bonito mới là bản ngã và là truyền thống của Các vũ công Samba. Đánh mất thứ đó xem như Brazil đã đánh mất chính mình.
Một Brazil tươi mới dưới thời “Tite”
Tite từng nôp hồ sơ cho CBF để đảm nhận chức vụ dẫn dắt đội tuyển Brazil. Nhưng CBF đã chẳng hề để tâm và từ chối nó một cách thẳng thừng. Chỉ đến khi nhìn một Brazil đang trầy trật như hiện tại và một Corinthians của Tite đang thi đấu hết sức thăng hoa ở giải vô địch quốc gia. CBF đã phải mở lời cho chiếc ghế huấn luyện viên còn trống. Tite nhận lời và Brazil đã đổi thay như thế nào thì cứ nhìn vào các kết quả sẽ thấy. Brazil thắng một mạch 9 trận liên tiếp ở vòng loại World Cup 2018 và chính thức dành chiếc vé đầu tiên tới nước Nga. Với chuỗi trận thắng này Brazil của Tite đã phá vỡ kỷ lục 6 trận thắng liên tiếp đã tồn tại gần nửa thế kỷ của cựu HLV huyền thoại Joao Saldanha. 3 trận còn lại cuối cùng Brazil thắng 1 và hòa 2 trận. Một kết quả hết sức kinh ngạc so với những gì đã diễn ra trước đó.
Tite đã làm gì để Brazil hoàn toàn lột xác đến như vậy? Khoan đã nói đến lối chơi mà thay vào đó một người đã giúp Tite thực hiện được bước đi đầu tiên trong việc thay đổi Brazil. Gabriel Jesus. Cầu thủ này có trận đấu đầu tiên cho Brazil trong chuyến hành quân đến đất Ecuardo. Chỉ cần mất 20 phút cuối trận, Jesus đã thay đổi cục diện trận đấu khi đem về một quả penalty và khiến hậu vệ đối thủ có tình huống phản lưới nhà. Jesus hội đủ mọi yếu tố để cấu thành nên một số 9 hoàn hảo mà Brazil còn thiếu. Tite đã giải được bài toán mà Brazil đang vật lộn tìm kiếm về một trung phong hàng đầu đúng nghĩa. Điều trước đây Scolari và Dunga mỏi mắt đi tìm. Cứ nhìn vào việc Scolari và Dunga phải phục thuộc một Diego Tardelli đang chơi bóng ở Trung Quốc hay những chân sút hạng 2 như Fred và Jo đó là hiểu.
Tite đã rũ bỏ hoàn toàn hình ảnh của một Brazil khô khan đến mức thực dụng. Trở về lối đá truyền thống của họ nhưng vẫn chắc chắn không kém. Với một Jesus lợi hại và “mắc màn” trong vòng vòng cấm đội bạn. Brazil tự tin đẩy cao đội hình, cặp hậu vệ cùng tiền vệ biên cũng từ đó thoải mái dâng cao. Đội hình của đối thủ cũng từ đó bị kéo dãn. Các khoảng trống phía sau lưng tuyến giữa đối thủ bắt đầu lộ ra và đây là cơ hội để những Neymar hay Coutinho và Jesus tạo những pha bóng nguy hiểm về phía thủ môn đối phương. Cự li đội hình được duy trì một cách rất chuẩn xác, những pha ban bật bóng ngắn, xuống biên hay trung lộ được các cầu thủ sử dụng một cách rất nhịp nhàng. Khác hẳn với Brazil dưới thời Dunga sử dụng những đường bóng dài đơn giản lên phía trên.
Lối chơi thay đổi rõ nét, không chỉ vậy. Tinh thần của toàn đội cũng khác hẳn. Tite xua tan bầu không khí u ám ở đội tuyển, làm hòa với truyền thông, xiết chặt lại mối gắn kết trong toàn đội. Chiếc băng thủ quân được luân phiên thay đổi qua từng vị trí. Tite thay đổi hoàn toàn mọi thứ. Brazil hiện tại không còn dấu hiệu của cái gọi là Neymardependencia nữa (Hội chứng phụ thuộc Neymar). Biến Brazil trở thành một cỗ máy “chết chóc” thực sự đáng sợ nhưng không kém phần hoa mỹ. Một Willian chỉ biết cắm mặt tạt và tạt trở lại một cầu thủ khéo léo với những đường bóng rất ảo diệu. Một Diego Souza trở thành cầu thủ đầu tiên của vùng Nordeste được triệu tập cho vòng loại kể từ năm 2001. Mỗi cầu thủ đều là một phương án tấn công hết sức hữu hiệu. Với những gì đã đem lại cho Brazil thời gian qua. Không lạ gì khi Tite lọt vào top 10 HLV xuất sắc nhất năm của FIFA.
Một làn gió mới đầy sức sống được Tite thổi vào. Mượt mà, uyển chuyển nhưng đầy chắc chắn. Những kết quả đầy ấn tượng trong thời gian qua là niềm tin để những người yêu mến các vũ công Samba tự tin dành cúp Vàng trên đất Nga sang năm.
“Tất cả đã phải nhìn chúng tôi với ánh mắt khác. Brazil mà tất cả ngưỡng mộ và tôn trọng đã trở lại. Đội bóng luôn chơi thứ bóng đá đẹp và mang tới cảm hứng cho mọi người. Tâm trạng của người dân và đất nước Brazil đã thay đổi. Brazil tự tin hướng tới World Cup 2018 và mọi người có thể đặt cược vào chúng tôi”. Neymar phát biểu đầy tự tin trước lễ bốc thăm vòng bảng World Cup 2018 vừa qua.
Phát biểu của Neymar là hoàn toàn có cơ sở. Brazil hiện tại đã hoàn toàn khác hẳn với Brazil của 3,4 năm trước. Và vô địch World Cup 2018 sắp tới chính là câu trả lời chính xác nhất cho ánh hào quang của tuyển Brazil đã thực sự trở lại.
